Μια καγκελόπορτα με ιστορία

Όλοι μας έχουμε περάσει από αυτήν την καγκελόπορτα για να μεταβούμε από το στάδιο της Παναχαϊκής στην Αγυιά, στην παραλία και συγκεκριμένα στην μαρίνα.

Υπό άλλες συνθήκες αυτή θα ήταν μια απλή καγκελόπορτα.

Αλλά το σύμβολο 5Ε μαρτυρά την ταυτότητα της, καθώς και τον χώρο που διαχώριζε στις αρχές του 19ου αιώνα. Και δυστυχώς αντί να αξιοποιήσουμε την βιομηχανική πολιτιστική κληρονομιά αδιαφορούμε.

Η οινοποιία Αμβουργερ που ιδρύθηκε το 1846 στην Αγυιά της Πάτρας, μετά την λήξη των εργασιών της πέρασε στην 5Ε και την Μάμος ΑΕ.

Το κτιριακό συγκρότημα των εταιριών “5Ε” και “ΜΑΜΟΣ Α.Ε.” βρίσκεται στις βορινές παρυφές της Πάτρας, στην περιοχή Αγυιά, με εισόδους από την πλευρά της οδού Ηρώων Πολυτεχνείου.

Αρχικά, το 1891, στο κτήμα εκτάσεως 40 στρεμμάτων, κατασκευάστηκε το εργοστάσιο οινοποιίας του Γερμανού σταφιδέμπορου Αμβουργερ, το οποίο μετά την πτώχευση της εταιρίας “Αμβουργερ & Σία”, περιήλθε στην ιδιοκτησία της “Ελληνικής Εμπορικής Εταιρίας Εισαγωγής-Εξαγωγής” (“5Ε”), που ιδρύθηκε σαν διάδοχος κατάσταση το 1912 και ασχολήθηκε με εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο (κυρίως εξαγωγή σταφίδας μέχρι το 1926, και από το 1940 μέχρι το 1963) και τη βιομηχανία οίνων και οινοπνευμάτων…

Μετά το 1965, τις εγκαταστάσεις ενοικιάζει η “ΤΡΑΝΣΤΕΚΟΜ”, που παράγει οινοπνεύματα, οίνους, αποστάγματα και γλεύκη για την εσωτερική και εξωτερική αγορά. Από το 1976 διακόπτει τις δραστηριότητές της και τα κτίρια εγκαταλείπονται, ενώ ο μηχανολογικός εξοπλισμός απομακρύνεται.

Σήμερα από το συγκρότημα, που ανήκει σε ιδιωτική εταιρία, διασώζονται κτίρια αποθηκών κατά μήκος της οδού Αμερικής, στη συμβολή της την οδό Ηρώων Πολυτεχνείου.

Σε τμήμα του οικοπέδου των εγκαταστάσεων Αμβουργερ -προς την πλευρά της σιδηροδρομικής γραμμής, ιδρύθηκε το 1908 η Ζυθοποιία-Παγοποιία του Πέτρου Μάμμου, με τη συμμετοχή του οίκου Αμβουργερ.

Αρχικά λειτουργεί με την επωνυμία “ΜΑΜΟΣ & Σία”, ενώ μετά την πτώχευση του οίκου Αμβουργερ το 1912, χωρίς να συνδέεται με την “5Ε”, συνεχίζει τη λειτουργία του με την επωνυμία “ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΜΟΣ”, που το 1930 μετατρέπεται σε Α.Ε. και διευρύνεται με τη συμμετοχή κεφαλαίων της ΦΙΞ.

Η συνεργασία λήγει τη δεκαετία του ’30 και ξαναλειτουργεί μέχρι τις αρχές του ’60, οπότε κλείνει το παγοποιείο, ενώ η ζυθοποιία κλείνει οριστικά τη δεκαετία του ’70.

Από τα ιστορικά κτίρια της ΜΑΜΟΣ Α.Ε., που ανήκουν σε ιδιώτη έχει απομείνει το κεντρικό τετραώφορο μαζί με μερικά γειτονικά ισόγεια βοηθητικά και δύο υψικαμίνους, κηρυγμένα διατηρητέα από το Υπουργείο Πολιτισμού, εξαιρετικά δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, που χρήζουν ανακαίνισης και αξιοποίησης μαζί τον περιβάλλοντα ελεύθερο διαθέσιμο χώρο.

Πηγές:
1. Patras Wine Club
2. http://www.newsgf.net/2011/01/5.html?m=1
3. https://kourdistoportocali.com/the-ones-who-do/afti-ine-istoria-tis-zythopiia-mamos-apo-tin-patra/
4. http://2gym-patras.ach.sch.gr/oinopoiia-mia-palia-patrini-viomichania/
5. https://www.patrasevents.gr/article/438641-ta-diatiritea-viomixanostasia-tis-agiias-stin-patra-pou-katarreoun-pics